Η Φύση της Μαζικοποίησης και η Συλλογική Ψυχολογία
Η μαζικοποίηση
ορίζεται ως η διαδικασία και το φαινόμενο κατά το οποίο καταργείται η
ατομική βούληση. Μέσω έντεχνων μηχανισμών υποβολής διαβρωτικών
μηνυμάτων, τα άτομα παθητικοποιούνται και υιοθετούν αγελαία νοοτροπία.
Αυτή η διαδικασία μετατρέπει τα άτομα σε πνευματικά μονομερείς φιγούρες
και θύματα κομφορμισμού, κατακρεουργώντας την ανεξαρτησία της σκέψης και την ελευθερία της βούλησης.
Στην
ανθρώπινη ιστορία έχουν καταγραφεί πολλά παραδείγματα που αποδεικνύουν
ότι ομάδες ανθρώπων με κοινές αντιλήψεις και στόχους μπορούν να
επιφέρουν δραματικές κοινωνικές αλλαγές, μεταβάλλοντας την πορεία της
ιστορίας. Παρά το γεγονός ότι το πλήθος αποτελείται από ετερογενή
στοιχεία και μονάδες με ξεχωριστές προσωπικότητες, η συλλογική επιρροή
είναι τόσο ισχυρή που οδηγεί στην ολοκληρωτική μετάλλαξη του ατόμου και
στην υιοθέτηση κοινών αντιλήψεων, απόψεων, αλλά και αντιδράσεων.
Η
συνειδητή ζωή του πνεύματος αντιπροσωπεύει ένα πολύ μικρό μόνο μέρος
δίπλα στην ασυνείδητη ζωή του. Ακόμη και ο οξυδερκέστερος αναλυτής ή ο
πιο διεισδυτικός παρατηρητής αδυνατεί να ανακαλύψει παρά έναν ελάχιστο
αριθμό των ασυνείδητων κινήτρων που την κατευθύνουν. Οι συνειδητές μας
πράξεις απορρέουν από ένα βαθύτερο, ασυνείδητο υπόστρωμα, το οποίο
διαμορφώνεται κυρίως από κληρονομικές επιδράσεις.
Μέσα
στη συλλογική ψυχή, τα πνευματικά χαρίσματα των ανθρώπων —και συνεπώς η
ατομικότητά τους— παραμερίζονται. Το ετερογενές πνίγεται μέσα στο
ομογενές και οι ασυνείδητες ιδιότητες κυριαρχούν. Το άτομο ως μέλος της
μάζας αποκτά, εκ του δεδομένου του πλήθους, ένα αίσθημα ισχύος
ακαταμάχητο. Αυτό του επιτρέπει να ενδίδει σε ένστικτα τα οποία, ως
μεμονωμένο άτομο, θα είχε κατ' ανάγκη χαλιναγωγήσει. Πρόθυμα ενδίδει σε
αυτά, καθώς η μάζα είναι ανώνυμη και, κατά συνέπεια, ανεύθυνη. Το
αίσθημα της υπευθυνότητας, που πάντα συγκρατεί τα άτομα, εξαφανίζεται
τελείως.
Αυτή
είναι η κατάσταση του ανθρώπου που αποτελεί μέρος μιας μάζας. Δεν έχει
πια συνείδηση των πράξεών του. Σε αυτόν, όπως και στον υπνωτισμένο, ενώ
ορισμένες ικανότητες είναι αδρανείς ή κατεστραμμένες, άλλες μπορούν να
οδηγηθούν σε έναν μέγιστο βαθμό έντασης.
ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ
