ΑΝΤΙΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗ

 

Η «χειραγώγηση» είναι η πράξη του ελέγχου ή της επιρροής κάποιου άλλου μέσω παραπλανητικών, ύπουλων ή υβριστικών τακτικών για την εξυπηρέτηση των δικών του συμφερόντων, συχνά σε βάρος του άλλου.

Είναι μια μη υγιής ψυχολογική στρατηγική που χρησιμοποιείται όταν κάποιος δεν μπορεί να ζητήσει αυτό που θέλει άμεσα, δημιουργώντας μια ανισορροπία εξουσίας.

• Η χειραγώγηση των καταναλωτών μέσω της διαφήμισης είναι σύνηθες φαινόμενο.
• Μια τεχνική (π.χ., "πόδι στην πόρτα") υποθέτει ότι ένα άτομο που συμφωνεί σε μια μικρή χάρη είναι πιο πιθανό να συμφωνήσει σε μια μεγαλύτερη. Ο Beaman (1983) υποστήριξε ότι η αποδοχή ενός μεγάλου αιτήματος από ένα άτομο συχνά ξεκινά με τη συμφωνία σε ένα μικρότερο.
• Το Gaslighting περιλαμβάνει τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας του άλλου για να αποκτήσει τον έλεγχο, μια από τις πιο ύπουλες τεχνικές χειραγώγησης.

Τα άτομα με τραυματικές εμπειρίες είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στη χειραγώγηση, καθώς το χρόνιο στρες και οι τραυματικές μνήμες διαμορφώνουν τη λειτουργία βασικών εγκεφαλικών περιοχών. Το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, το οποίο βασίζεται στη ντοπαμίνη, ρυθμίζει την επιθυμία, την ευχαρίστηση και τη μάθηση (Berridge et al, 1998). Οι χειραγωγοί εκμεταλλεύονται αυτό το σύστημα μέσω τεχνικών που προσομοιάζουν τη λειτουργία των τυχερών παιχνιδιών και των εθιστικών ουσιών.

Η χειραγώγηση δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό φαινόμενο, αλλά μια διαδικασία που, όπως φαίνεται, επηρεάζει βαθιά τη νευροβιολογία του εγκεφάλου.Αναγνώριση Προσωπικών Δικαιωμάτων και Αντιμετώπιση της Χειραγώγησης

Είναι θεμελιώδες σε κάθε σχέση να αναγνωρίζουμε τα ακόλουθα δικαιώματα:

• Δικαίωμα σεβασμού: Έχετε το δικαίωμα να σας φέρονται με σεβασμό.
• Δικαίωμα έκφρασης: Έχετε το δικαίωμα να εκφράζετε τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις επιθυμίες σας.
• Δικαίωμα προτεραιοτήτων: Έχετε το δικαίωμα να θέτετε τις δικές σας προτεραιότητες.
• Δικαίωμα άρνησης: Έχετε το δικαίωμα να λέτε «όχι» χωρίς να νιώθετε ενοχές.
• Δικαίωμα συναλλαγής: Έχετε το δικαίωμα να παίρνετε αυτό για το οποίο πληρώσατε.
• Δικαίωμα διαφωνίας: Έχετε το δικαίωμα να έχετε διαφορετική γνώμη από τους άλλους.

• 
  

Καθορισμός Ορίων απέναντι σε Χειριστικούς Ανθρώπους

Οι λόγοι για τη χρόνια συναισθηματική χειραγώγηση είναι πολύπλοκοι και έχουν βαθιές ρίζες. Δεν είναι δουλειά σας να αλλάξετε ή να «σώσετε» κάποιον που σας χειραγωγεί.

Όταν ένας συναισθηματικός εκβιαστής επιμένει να παραβιάζει τα όριά σας και δεν δέχεται το «όχι» ως απάντηση, πρέπει να καθορίσετε ξεκάθαρες συνέπειες. Η ικανότητα καθορισμού αυτών των συνεπειών είναι μία από τις πιο σημαντικές μεθόδους για να αποθαρρύνετε έναν χειριστή. Οι χειριστικοί άνθρωποι συνήθως αναζητούν άτομα που δεν έχουν σαφή όρια ή δεν τα σέβονται.

Υγιής Επιρροή vs. Ψυχολογική Χειραγώγηση

Ο σκόπιμος ψυχολογικός χειρισμός και η χειραγώγηση διαφέρουν από την υγιή κοινωνική επιρροή, όπου υπάρχει μια σχετική ισορροπία μεταξύ των ατόμων.

Σε μια σχέση ψυχολογικής χειραγώγησης, ένα άτομο εκμεταλλεύεται το άλλο για εγωιστικό κέρδος και προσπαθεί να αποκομίσει οφέλη χωρίς δισταγμούς, ηθικούς φραγμούς ή αναστολές.

«Γιατί χειραγωγούν» οι άνθρωποι;

Οι απαντήσεις επικεντρώνονται σε τρεις πιθανές αιτίες:

1. Ως Μηχανισμός Επιβίωσης: Ο χρόνιος χειρισμός χρησιμοποιείται συχνά ως μηχανισμός επιβίωσης για την αντιμετώπιση ενός δύσκολου ή ανταγωνιστικού περιβάλλοντος, ειδικά όταν κάποιος στερείται σχετικής δύναμης και ελέγχου.
2. Λόγω Βαθιάς Ανασφάλειας: Οι χειριστικές προσωπικότητες είναι συχνά εξαιρετικά ανασφαλείς, παρότι προσπαθούν να αποδείξουν το αντίθετο. Οι φόβοι τους για αλλαγή, απώλεια, απόρριψη ή διάβρωση της εξουσίας καλύπτονται από εγωιστικές και κυρίαρχες συμπεριφορές.
3. Λόγω Έλλειψης Αμοιβαιότητας και Επικέντρωσης στον Εαυτό: Οι άνθρωποι που χειραγωγούν λατρεύουν να επιδεικνύουν τη δύναμη και την ικανότητά τους. Έχουν την τάση να κατηγορούν τους άλλους όταν δεν παίρνουν αυτό που θέλουν. Είναι διαρκώς επικεντρωμένοι στον εαυτό τους και αγνοούν την έννοια της αμοιβαιότητας

Αναγνώριση ενός Συναισθηματικού Χειραγωγού

Η αναγνώριση ενός συναισθηματικού χειραγωγού δεν είναι εύκολη, επειδή συχνά παρουσιάζονται ως γοητευτικοί, συμπαθητικοί ή ακόμη και ως θύματα που ζητούν βοήθεια.

Οι ειδικοί στη χειραγώγηση προσαρμόζουν τον εαυτό τους σε κάθε κατάσταση και συζήτηση. Άνθρωποι που έχουν επιβιώσει από τέτοιες σχέσεις σοκάρονται συχνά όταν ανακαλύπτουν ότι η «σύνδεσή» τους με το άλλο άτομο ήταν φανταστική. Κανείς δεν ξέρει πώς να δημιουργήσει ψεύτικες ομοιότητες όπως ένα χειριστικό άτομο—εύκολα αλλάζουν χόμπι και ενδιαφέροντα για να ταιριάξουν με τον εκάστοτε περίγυρο.Αιτίες και Αναγνώριση Χειριστικών Συμπεριφορών

Η χρήση του χρόνιου χειρισμού χρησιμοποιείται συχνά ως μηχανισμός επιβίωσης για να αντιμετωπίσει κάποιος ένα δύσκολο ή ανταγωνιστικό περιβάλλον, ειδικά όταν κάποιος στερείται σχετικής δύναμης και ελέγχου.

Έχοντας αυτό υπόψη, μπορούμε να εξετάσουμε τις ακόλουθες τρεις πιθανές αιτίες για τη χειραγώγηση:

• Βαθιά Ανασφάλεια: Οι χειριστικές προσωπικότητες είναι συχνά εξαιρετικά ανασφαλείς, παρότι προσπαθούν να αποδείξουν το αντίθετο. Οι φόβοι τους για αλλαγή, απώλεια, απόρριψη ή διάβρωση της εξουσίας καλύπτονται από εγωιστικές και κυρίαρχες συμπεριφορές.
• Επίδειξη Δύναμης & Έλλειψη Αμοιβαιότητας: Οι άνθρωποι που χειραγωγούν τους συντρόφους τους λατρεύουν να επιδεικνύουν τη δύναμη και την ικανότητά τους και σπάνια είναι ντροπαλοί. Έχουν την τάση να κατηγορούν τους άλλους όταν δεν παίρνουν αυτό που θέλουν. Δεν ενδιαφέρονται για το τι μπορούν να προσφέρουν ή πώς μπορούν να βοηθήσουν τους άλλους ανθρώπους. Αντ’ αυτού, είναι διαρκώς επικεντρωμένοι στον εαυτό τους και δεν φαίνεται να γνωρίζουν την έννοια της λέξης αμοιβαιότητα.

• 
  

Η Δυσκολία Αναγνώρισης

Η αναγνώριση ενός συναισθηματικού χειραγωγού δεν είναι εύκολη, επειδή συχνά παρουσιάζονται ως γοητευτικοί, συμπαθητικοί ή ακόμη και ως θύματα που ζητούν βοήθεια.

Οι ειδικοί στη χειραγώγηση μπορούν να προσαρμόζουν τον εαυτό τους ώστε να ταιριάξουν σε κάθε κατάσταση και συζήτηση. Άνθρωποι που έχουν επιβιώσει από σχέσεις με χειριστικούς συντρόφους συχνά σοκάρονται όταν ανακαλύπτουν ότι η «σύνδεσή» τους με το άλλο άτομο ήταν φανταστική. Κανείς δεν ξέρει πώς να δημιουργήσει ψεύτικες ομοιότητες (κοινά χόμπι και ενδιαφέροντα) όπως ένα χειριστικό άτομο.

ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ