Ζούμε
μέσα σε μια παράδοξη πραγματικότητα· κι όμως, ο καθένας μας ζει σε ένα
δικό του σύμπαν —με τη δική του γνώση, τη δική του ερμηνεία, και με βάση
αυτά, παίρνει τις αποφάσεις του. Όσο όμως διευρύνεται η γνώση, τόσο και
η αντίληψή μας γίνεται πλατύτερη.
Αλλά
ας σταθούμε: τί εννοούμε όταν λέμε «το δικό μου σύμπαν»; Τη «δική μου
πραγματικότητα»; Ουσιαστικά δεν εννοούμε τα πράγματα που γνωρίζουμε; Κι
αν ναι — δεν σημαίνει ότι, όσο περισσότερα γνωρίζουμε, τόσο διευρύνουμε
και την πραγματικότητα που αντιλαμβανόμαστε; Άρα, αλλάζουμε και
πραγματικότητα.
Διότι
πράγματι, η πρόσληψη του κόσμου εξαρτάται από τη γνώση. Αλλιώς βλέπει
την ίδια στιγμή ένας ασθενής, κι αλλιώς ο ψυχολόγος του. Για τον πρώτο,
πρόκειται για βιωμένες στιγμές, για καταστάσεις του χθες που γεννούν
συναισθήματα· για τον δεύτερο, είναι ίχνη, σημεία, μια γραφή του
χαρακτήρα πάνω στον χάρτη της ψυχής.
Το
ίδιο ισχύει και για τον φυσικό: βλέπει τον κόσμο μέσα από τα πρίσματα
των θεωριών που κατέχει· κι όχι όπως ο απλός παρατηρητής.
Ναι,
φίλε αναγνώστη: η πραγματικότητά σου —ο κόσμος που βλέπεις— είναι η
γνώση που διαθέτεις. Και, ταυτοχρόνως, είναι και η φυλακή σου.
Ό,τι
δεν γνωρίζεις, δεν μπορείς να το δεις. Αυτό είναι το κλειδί. Όπως ο
επιστήμονας δεν μπορεί να συλλάβει επιστημονικές περιοχές που αγνοεί·
όπως ο ψυχολόγος αναγνωρίζει μόνο τα ίχνη που έχει διδαχθεί να βλέπει
—έτσι κι εσύ: ό,τι δεν έχεις μάθει, δεν υπάρχει μέσα στο οπτικό σου
πεδίο.
Η
ζωή είναι ένας χάρτης ιχνών. Όσο περισσότερα ίχνη μάθεις να
αναγνωρίζεις, τόσο περισσότερα λουκέτα θα ξεκλειδώσεις από τη φυλακή
σου. Μα πρόσεξε: κάθε φορά που επεκτείνεις τα όριά της, μην ξεχνάς
—ακόμη είσαι μέσα σ’ αυτήν. Μόνο που την έκανες ευρύτερη, πιο υποφερτή.
Αλλά είναι ακόμη φυλακή.
Κι
όμως, σε κάθε γνώση, υπάρχει κι ένα κλειδί. Κάθε γνώση είναι και μια
κλειδαριά που ανοίγει προς την ελευθερία —ώσπου να φτάσεις στην επόμενη.
Καλά ξεκλειδώματα!
ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ
