Ως στρατιωτικά τεχνάσματα αναφέρονται στην στρατιωτική επιστήμη, οι μέθοδοι εξαπάτησης ή παραπλάνησης, που χρησιμοποιούνται κατά την διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων, με στόχο να προκαλέσουν στον αντίπαλο την επονομαζόμενη ομίχλη του πολέμου. Ο πόλεμος βασίζεται στην εξαπάτηση. Έτσι, όταν μπορούμε να επιτεθούμε πρέπει να δείχνουμε ανήμποροι· όταν χρησιμοποιούμε τις δυνάμεις μας, πρέπει να δείχνουμε αδρανείς· όταν είμαστε κοντά, πρέπει να κάνουμε τον εχθρό να πιστεύει ότι είμαστε μακριά· όταν είμαστε μακριά, πρέπει να τον κάνουμε να πιστεύει ότι είμαστε κοντά. Ρίχνε δολώματα για να παραπλανήσεις τον εχθρό. Προσποιήσου αταξία, λεει ο Σούν Τζού (γύρω στο 400 π.Χ.). Η εξαπάτηση μπορεί να επιτευχθεί είτε αυξάνοντας, είτε μειώνοντας την κατανόηση του λειτουργικού περιβάλλοντος από τον αντίπαλο. Με εξαπάτηση που μειώνει την ασάφεια, η φιλική πλευρά σκοπεύει να κάνει τον αντίπαλο βέβαιο για τη φιλική πορεία δράσης—βέβαιη, αλλά λανθασμένη. Το γεγονός εξάλλου ότι, στις απειλές περιλαμβάνονται κυβερνοεπιθέσεις και σαμποτάζ σε ζωτικής σημασίας υποδομές, δείχνει ότι κανείς δεν περιμένει τη «μέρα Χ» μιας ευρείας πολεμικής σύρραξης και ότι η σύγκρουση ανάμεσα στα αντίπαλα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα παίρνει μορφές που απειλούν ήδη τους λαούς. Από την αρχαιότητα έως σήμερα, μόνο ο εμπλουτισμός των μεθόδων παραπλάνησης έχει αλλάξει. Οι Σοφιστές, αν και είχαν μεγάλη επίδραση στην εποχή τους, δέχτηκαν αρνητική κριτική, κυρίως από τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα. Η παραπλάνηση έχει καταστεί στοιχείο της πολιτικής πράξης και περιλαμβάνει το ψέμα, την αποσιώπηση, τη διαστρέβλωση και .. τη μπλόφα. Οι παραπάνω μορφές παραπλάνησης βρίσκονται σε αντιδιαστολή με την αλήθεια. Η μπλόφα έχει σκοπό να μεταβιβάσει κάτι ανακριβές. Αλλά, σε αντίθεση με το ψέμα, πρόκειται μάλλον για εξαπάτηση παρά για ανακρίβεια. Δύο αιώνες αργότερα ο ανώνυμος συντάκτης του Χρονικού του Μορέως διασώζει συμπυκνωμένα σε λίγους στίχους το πώς αντιλαμβάνονταν οι Δυτικοί τον τρόπο πολέμου των Βυζαντινών, όπου κυριαρχεί η εξαπάτηση και όχι η κατά μέτωπο σύγκρουση: Τὸ πῶς οἱ Τοῦρκοι κ’ οἱ Ρωμαῖοι οὐδὲν εἶναι στρατιῶτες νὰ πολεμοῦν εἰς πρόσωπον ὡσὰν ἐμεῖς οἱ Φράγκοι, διατὸ ἔχουν πονηρίαν καὶ πολεμοῦν μὲ τέχνην
ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ
