Ο κινηματογράφος έχει χρησιμοποιηθεί ως μέσο προπαγάνδας από την αρχή της ύπαρξής του, με σκοπό να επηρεάσει τις απόψεις και τη συμπεριφορά του κοινού. Η προπαγάνδα στον κινηματογράφο διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο στην ιστορία του, μπορεί να είναι άμεση ή έμμεση και συχνά συνδέεται με πολιτικά, κοινωνικά ή ιδεολογικά μηνύματα. Ας μην ξεχνάμε πως η προπαγάνδα είναι ένα είδος επικοινωνίας που χρησιμοποιείται για την προώθηση συγκεκριμένης ατζέντας ή ιδέας, για να επηρεάσει τις απόψεις μας. Συχνά χρησιμοποιείται σαν αρνητικά φορτισμένη λέξη, αναφερόμενη σε μηχανισμούς καθεστώτων και κυβερνήσεων που προσπάθησαν με ψευδή στοιχεία να καθοδηγήσουν την κοινή γνώμη. Άλλοτε, χρησιμοποιείται σαν απλά ένας ουδέτερος μηχανισμός που εξυπηρετεί στο να κάνεις γνωστές στο ευρύ κοινό τις απόψεις σου και τις θέσεις. Ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος μετέτρεψε τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο σε μία προπαγανδιστική μηχανή. Οι ταινίες κατά τη διάρκεια του, πρόβαλλαν τις πολιτικές και στρατηγικές του κάθε στρατοπέδου, χρησιμοποιώντας την ηρωική και συναισθηματική γλώσσα για να επηρεάσουν τις μάζες. Η ναζιστική προπαγάνδα για παράδειγμα, εγκαθιδρύθηκε από τον Joseph Goebbels, Υπουργό Προπαγάνδας του Τρίτου Ράιχ. Οι ταινίες της, είναι γεμάτες ιμπεριαλιστικά και μιλιταριστικά σημεία αναφοράς. Πέρα όμως, από τη στρατηγική προπαγάνδα, ο κινηματογράφος εξελίχθηκε και σε μέσο πολιτικής κριτικής, με σκηνοθέτες όπως ο Όρσον Γουέλς και ο Τζορτζ Όργουελ, « Όλα τα ζώα είναι ίσα αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα υπόλοιπα» (George Orwell, Η φάρμα των ζώων). Ο Σπίλμπεργκ πάλι, έβρισκε πάντα τρόπο, καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του, να περνάει τα δέοντα πολιτικά μηνύματα στις ταινίες του - στον τελευταίο μάλιστα Ιντιάνα Τζόοουνς (2008), είκοσι χρόνια μετά την επίσημη εκπνοή του λεγόμενου ψυχρού πολέμου, οι κακοί εξακολουθούν να είναι Ρώσοι, με προφίλ, ευνόητα, Σοβιετικών στρατιωτικών. Από τις διεθνείς ταινίες που προβάλλουν τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής, της μετανάστευσης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μέχρι τις ψηφιακές πλατφόρμες που προσφέρουν σε δημιουργούς και θεατές τη δυνατότητα να μοιραστούν και να συζητήσουν πολιτικά θέματα, ο κινηματογράφος συνεχίζει να είναι ένας καθοριστικός παράγοντας δύναμης του συνδυασμού εικόνας-ήχου και μπορεί να επηρεάσει την κοινή γνώμη και να την κατευθύνει.
ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ
